Artikel van de maand: de echtscheidingsprocedure
Elke maand voert een van onze Scheidingsplanners zelf het woord in een artikel. Het artikel kan bijvoorbeeld een persoonlijke ervaring beschrijven, ons werk toelichten of een specifiek onderwerp behandelen. Deze maand legt Scheidingsplanner Norman Talma in dit interview uit hoe de echtscheidingsprocedure in verschillende situaties verloopt.
Hoe werkt de echtscheidingsprocedure bij mediation?
“Allereerst is het zaak om in het mediationtraject met beide partners tot werkbare afspraken te komen alvorens we naar de rechtbank gaan. Die afspraken leggen we vast in een echtscheidingsconvenant met eventueel daarbij het ouderschapsplan. Het convenant wordt getekend en dan treedt de vervolgprocedure in werking om de scheiding te effectueren. Dit stuk verzorgt onze samenwerkende advocaat omdat alleen een advocaat een verzoek tot scheiding mag indienen bij de rechtbank. De advocaat neemt de inhoud van het convenant altijd even nog door met onze cliënten en stelt daarna een verzoekschrift op tot ontbinding van het huwelijk.”
Uitspraak rechter
“Het verzoekschrift wordt dan tezamen met het convenant ingediend bij de rechtbank. Dit is een formaliteit, omdat de inhoud van het convenant door ons en de advocaat al gecheckt is en voldoet aan de wettelijke richtlijnen. Na een week of twee*doet de rechter uitspraak en deze beschikking (schriftelijke uitspraak) wordt aan de advocaat gestuurd. Normaal gesproken gaat er dan nog een beroepstermijn lopen van drie maanden waarin een van de partijen nog in hoger beroep kan gaan tegen de uitspraak. In de praktijk komt dit echter na een mediationtraject bijna niet voor. Mensen willen door met hun leven, een huis kopen of wat dan ook.”
Akte van berusting
“Die drie maanden laten we vervallen door onze cliënten een akte van berusting te laten tekenen. In deze akte verklaren ze het eens te zijn met de beschikking en daar niet tegen in beroep te gaan. Deze verklaring wordt dan tezamen met de beschikking ingediend bij de gemeente waar destijds het huwelijk is ingeschreven. In het huwelijksregister wordt dan aangetekend dat het huwelijk ontbonden is. De gemeente stuurt hier weer een bevestiging van en dit document is bijvoorbeeld belangrijk voor de aanvraag van een hypotheek, overdracht van de woning via een notaris of voor pensioenfondsen.”
Hoe werkt de echtscheidingsprocedure bij een eenzijdige scheiding?
“Dat ligt in eerste instantie aan hoe de eenzijdige scheiding wordt ingestoken. Wij proberen bij een eenzijdige scheiding altijd eerst om toch de andere partner ook aan tafel te krijgen. Die kan dan meepraten en meedenken met de berekeningen die wij gemaakt hebben. Dat kan er toe leiden dat hij/zij toch akkoord gaat en dan wordt het weer een gezamenlijke opdracht. De scheiding kan hierdoor via de schriftelijke procedure geregeld worden.”
Als samen aan tafel niet lukt
“Als partijen echt niet met elkaar aan tafel kunnen of als bijvoorbeeld de mediation is mislukt, dan loopt de echtscheidingsprocedure anders. Wij maken dan berekeningen voor onze cliënt op een normale, neutrale en billijke manier. Wij gaan namelijk nooit voor een onderste uit de kan methode. Onze advocaat voert daarna de correspondentie met de advocaat van de tegenpartij. Onze samenwerkende advocaat is geen voorstander van direct procederen en probeert daarom met de tegenpartij aan tafel te gaan in een zogenoemd viergesprek. De insteek is dan om er toch samen uit te komen zonder te procederen. Dat lukt in circa vijftig procent van onze zaken. Men komt dan tot een gezamenlijk convenant en hierna volgt de schriftelijke procedure weer. Als er tussentijds al een verzoekschrift is ingediend door een van de partijen dan wordt deze omgezet naar een gezamenlijk verzoekschrift of ingetrokken. Soms heeft iemand bijvoorbeeld al een voorlopige voorziening aangevraagd voor bijvoorbeeld het gebruik van de woning.”
Gerechtelijke procedure
“Ik heb helaas ook te maken met tegenpartijen die geen viergesprek willen en dus direct een gerechtelijke procedure starten. Deze zaken kosten veel tijd en dus geld. Ik heb nu bijvoorbeeld een zaak lopen die al 2,5 jaar duurt. Zeker voor kinderen is zo’n strijdscheiding verschrikkelijk. Vaak gaat het dan om principiële zaken waarin men niet over de eigen schaduw heen kan stappen. Er wordt dan niet aan de toekomst gedacht waarin men misschien toch als vader en moeder samen verder moet. Ik doe deze echtscheidingen dan ook liever niet.”
Bodemprocedure
“Men start bij dit soort zaken meestal met een aanvraag voor voorlopige voorzieningen. Na de uitspraak over deze voorzieningen moet er binnen zes weken daadwerkelijk een verzoekschrift tot echtscheiding worden ingediend, omdat anders die voorzieningen weer vervallen. In dat verzoekschrift kunnen dan allerlei eisen staan waarmee de andere partij niet akkoord gaat en verweer voert door middel van een verweerschrift. Uiteindelijk volgt er een bodemprocedure met een zitting. Dit kan overigens in delen worden opgeknipt, bijvoorbeeld eerst een zitting over vaststelling van de alimentatie en op een later tijdstip de vaststelling van de boedelverdeling.
Op een gegeven moment doet de rechter uitspraak waartegen weer hoger beroep kan worden aangetekend. Voordat je met een hoger beroep aan de beurt bent, ben je ook al weer een half of driekwart jaar verder. In het uiterste geval kan er eventueel ook nog cassatie worden aangevraagd bij de hoge raad. Daarom duren dit soort echtscheidingsprocedures zo ontzettend lang, kosten ze ontzettend veel geld en in de tussentijd kun je niet verder met je leven.”
Hoe zit het met de scheidingsprocedure voor samenwoners?
“Samenwoners hoeven hun scheiding niet in te dienen bij de rechtbank. Wij adviseren wel om een convenant op te stellen waarin aangegeven staat per wanneer de samenleving beëindigd is en dat er een einde is gekomen aan het samenlevingscontract als dat is opgesteld. Het is in principe niet verplicht, maar we zien wel dat samenwoners het ook fijn vinden als alles netjes op papier staat. Het bevordert ook het proces. In dit convenant worden namelijk ook de financiële afspraken opgenomen, bijvoorbeeld wie eventueel de woning overneemt en wat moet de een aan de ander betalen om die partner uit te kopen. In de praktijk vragen banken toch vaak ook bij samenwoners om een convenant of overeenkomst.”
En met de echtscheidingsprocedure voor geregistreerde partners?
“In principe doorloopt men bij het ontbinden van een geregistreerd partnerschap dezelfde stappen als bij het ontbinden van een huwelijk. Zijn er echter geen minderjarige kinderen in het spel, dan is men niet verplicht om het geregistreerd partnerschap te laten ontbinden via een advocaat bij de Rechtbank. Zodra men het samen eens is over de gemaakte afspraken en het convenant is getekend, dan kan er een beeïndigingsverklaring worden opgesteld door een advocaat of notaris. Deze verklaring kan dan worden ingeschreven in het partnerschapsregister van de burgerlijke stand van de gemeente waar het partnerschap ooit werd geregistreerd. Heeft men wel minderjarige kinderen, waarvan beiden partners juridisch de ouders zijn of waarover men gezamenlijk het gezag uitoefent, dan moet de ontbinding wel via de rechtbank verlopen.”
* Deze periode is afhankelijk van bij welke rechtbank het verzoekschrift wordt ingediend. Bij sommige rechtbanken kan dit langer duren.
