Artikel van de maand: het scheidingstraject
Elke maand voert een van onze Scheidingsplanners zelf het woord in een artikel. Het artikel kan bijvoorbeeld een persoonlijke ervaring beschrijven, ons werk toelichten of een specifiek onderwerp behandelen. Deze maand vertelt Scheidingsplanner Rudi Mertens in dit interview over de belangrijkste onderwerpen van het scheidingstraject.
Wat is een belangrijke eerste stap in het scheidingstraject?
“Als mensen besloten hebben om te gaan scheiden, dan is het kennismakingsgesprek bij mij aan tafel een belangrijke eerste stap in het scheidingstraject. Het is wederzijds kennismaken. Cliënten willen weten wie de mediator is, maar ik wil ook graag weten met wie ik in gesprek ga. We bespreken de situatie waardoor ik kan ervaren hoe de onderlinge communicatie verloopt. En of zij hun eigen situatie kunnen overzien en daar redelijk over kunnen praten.
Dat geeft een andere insteek aan het scheidingstraject dan als ik het gevoel krijg dat er nog heel wat water door de Maas moet stromen voordat beide partijen in alle redelijkheid met elkaar kunnen overleggen. In die situatie kan het soms nodig zijn om eerst eens met elkaar gewoon om de tafel te gaan zitten en onderzoeken wat ieders standpunten zijn, waar die vandaan komen, hoe de belangen liggen en wat dat vervolgens oplevert.”
Veilig en vertrouwd
“Daarnaast moet er aan beide kanten een klik zijn. De cliënten moeten een goed gevoel hebben en ze moeten vertrouwen hebben. Ze moeten het gevoel hebben dat ik meer dan voldoende kennis en ervaring in huis heb om hun goed te helpen bij dit moeilijke proces. Ze kiezen uiteindelijk voor mij omdat ze het gevoel hebben dat wij samen het traject succesvol kunnen afronden. En omdat ze zich veilig en vertrouwd voelen bij mij aan tafel.”
Wat is het belangrijkste eerste onderwerp in het scheidingstraject?
“De scheidingsmelding is wat mij betreft het eerste belangrijke onderwerp in het scheidingstraject. We bespreken dan wat de aanleiding van de scheiding is en wie het voortouw heeft genomen. Het is belangrijk dat dit in een vroeg stadium plaatsvindt. Het bespreken van de scheidingsmelding laat zien wie waar in het proces zit en hoe de vork in de steel zit. Het is vaak zo dat mensen niet op hetzelfde niveau zitten. De rouwverwerking speelt hierbij een grote rol. Het is vaak een kwestie van tijd voor partijen om de scheiding te kunnen accepteren, zodat ze op een gelijkwaardige manier kunnen deelnemen aan een gezamenlijk scheidingstraject.”
Opening in het scheidingstraject
“De scheidingsmelding aan het begin van het scheidingstraject geeft vaak inzicht in de ruimte die er is om met elkaar te overleggen over de inhoudelijke zaken. Er moet voldoende ruimte zijn om het overleg te kunnen aangaan over het ouderschapsplan, de woning en over andere zaken die in een convenant moeten komen. Het doel is om beide partijen te laten meewerken aan een evenwichtig proces met resultaten die ook evenwichtig en voor beiden acceptabel zijn.”
Evenwichtig aan tafel
“Het bespreken van de situatie geeft ons ook inzicht in wat er nodig is om het proces te kunnen starten, waarbij alle partijen voldoende inbreng hebben. Uitgangspunt is dat niemand de underdog is en overvleugeld wordt. Vaak spelen traditionele rollen hierin mee. Bijvoorbeeld dat één persoon de financiën in handen heeft en op de hoogte is van alle ins en outs en de ander dit gevolgd heeft en nooit betrokken is geweest bij keuzes of beslissingen. Die persoon heeft vaak ook de meeste zorgen over wat de financiële toekomst gaat worden. Ik zie deze ongelijkheid regelmatig aan tafel en het is mijn taak om hier evenwicht in aan te brengen.”
Wat willen mensen vaak als eerste bespreken tijdens het scheidingstraject?
“Bij mensen met minderjarige kinderen heeft het natuurlijk de hoogste prioriteit om alles voor de kinderen goed af te stemmen en te regelen. Dat is meestal een goed vertrekpunt. Je kunt bijvoorbeeld de toedeling van de woning of de manier waarop ze met de woning omgaan niet los zien van waar de kinderen de meeste tijd zullen verblijven. De verzorging van de kinderen trekt namelijk op iedere partij een financiële wissel. Het kan niet zo zijn dat als je de woning gaat overnemen je geen financiële ruimte meer hebt om bij te dragen aan de kosten van de kinderen. Het raakt elkaar allemaal.”
Eigen woning
“Daarnaast is de eigen woning een belangrijk onderwerp, dat ook tot veel discussies kan leiden. Ik probeer meestal zonder taxatie een convenant op te stellen, waarbij beide partijen toch tevreden zijn over de waarde van de woning. Een taxatie zet de boel soms op slot. De opdracht tot taxatie en de uitkomst van een taxatie zorgen nogal eens voor veel stress en spanning. Je kunt beter zonder het mes op tafel in goede sfeer met elkaar overleggen. We bespreken dan wat ieder zelf de woning waard vindt en kijken bijvoorbeeld ook naar de WOZ-waarde en tegen welke prijs woningen in de omgeving verkocht zijn. Zo kom je al pratend tot een redelijke waardering waar beide partijen zich in kunnen vinden. Je vermijdt hierbij de discussie van de taxatie.”
Wat is een belangrijke factor in het scheidingstraject?
“Dat is natuurlijk allereerst die vruchtbare voedingsbodem voor goed overleg. Natuurlijk spelen emoties ook hierin een rol. Ik heb al eerder de rouwcurve genoemd, cliënten kunnen onderling in een andere fase van de verwerking van hun situatie zitten. Ook kan het gebeuren dat ze tijdens het scheidingstraject een stap terugzetten in de rouwcurve terwijl je dacht dat hij/zij die fase eigenlijk al gepasseerd was. Denk bijvoorbeeld aan iemand die tijdens een gesprek ineens weer boos wordt en zegt: “Ja, maar het is wel door jou dat we hier zitten” en daarin blijft volharden en niets toe wil geven. Dan moet je daar gewoon even de tijd voor nemen en zeggen dat we misschien voor vandaag maar beter kunnen stoppen en een nieuwe afspraak maken. Je kunt hiervoor niet je ogen sluiten en maar doorgaan, want uiteindelijk krijg je dan geen goed resultaat met zijn allen.”
Wat zijn de grootste struikelbrokken tijdens het scheidingstraject?
“Ik moet eerlijk zeggen dat ik weinig ervaring heb met mediationtrajecten die stuklopen. Ik kan me voorstellen dat de waardering van bezittingen of de hoogte van de partneralimentatie een struikelbrok kunnen vormen. Maar uiteindelijk draait het om begrip voor elkaars situatie en om het elkaar iets gunnen. Dat is toch wel zeer belangrijk uitgangspunt bij een gezamenlijk scheidingstraject. Je moet er echt samen uit willen komen.”
Heb je nog een tip voor het scheidingstraject?
“Je bereikt het beste resultaat als je bereid bent om naar elkaar te luisteren en om mee te werken. En om elkaar ook wel wat te gunnen, hoe moeilijk dat ook kan zijn. Dat moet eigenlijk wel de grondhouding zijn om op een goede manier zo’n traject te kunnen afronden.”
